Mijn naam is Karly van Gorp en op LinkedIn heb ik sinds kort gekozen voor de ondertitel ‘ik geloof ik goed onderwijs’. Voordat ik daar verder op inga, even wat persoonlijks. Ik ben geboren in 1985 en ik woon in de gemeente Overbetuwe met mijn man en twee (of meer) katten. Drie is een goed getal voor mij, vooral sinds ik mezelf ‘dertiger’ mag noemen. Zo heb ik drie verschillende studierichtingen gedaan, ben ik nu bezig aan mijn derde poging voor het hebben van een website en heb ik een drieslag van niet gerelateerde dingen bij elkaar gezet. Nog even over de websites en dan door naar dat stuk over onderwijs. Ik had een blogwebsite ‘promoberen’ over de perikelen tijdens mijn promotietraject. Daarna had ik een website om mijzelf als zelfstandig onderwijskundig adviseur in de markt te zetten. De website had dezelfde naam als ikzelf gevolgd door .nl en het is nooit verder gekomen dan het uitzoeken van een mooi design en font. Dit kwam vooral doordat ik ontdekte dat ik niet van acquisitie houd, vooral niet wanneer het mijzelf als product betreft.

Mijn schrijfstijl kan misschien een beetje wennen zijn. Het is gewoon wat ik hardop denk en dan op papier gezet. Ongepolijst, van de hak op de tak, soms resulterend in ontzettend lange zinnen. Soms is het ook bedoeld als een open discussie tussen mij en jou. Mocht een stuk te moeilijk zijn om te lezen, probeer het dan eens dromerig hardop te lezen en kom gezellig in mijn hoofd zitten! En mocht iets heel bot klinken of beschreven staan, ook dat hoort bij mij. Ik denk vaak best wel wat humor te hebben en ook dat komt op het digitale vel papier te staan. Bot ben ik echter niet bewust, kijk maar naar alle (stop)woorden die twijfel of onzekerheid reflecteren. Ik heb denk ik een beetje (zie je daar ga ik) een afkeer van mensen in mijn vakgebied (onderwijskunde) die zaken poneren als feiten. Ook buiten mijn vakgebied trouwens.

Gefeliciteerd, je bent dus op een website terecht gekomen die enerzijds educatief of informatief zou moeten zijn, maar waar geen feiten staan? Nee, zo extreem is het niet. Maar het is niet zwart of wit. Het is flexibel.

Over onderwijs

Ik ben iemand die veel verschillende dingen interessant vindt en die er een uitdaging in ziet om die verschillende interesses met elkaar in verband te brengen. Nu is onderwijs natuurlijk al ongelofelijk breed, want wij mensen leren en onderwijzen misschien wel elke dag. Er doen zich in ieder geval genoeg kansen voor om dat te doen. En hoe mooi om die interesse dan te combineren met een even breed vakgebied, namelijk ICT. Dat is ook alomtegenwoordig. Hoewel ik niet te veel af wil kaderen, richt ik me met name op toepassingen in de ICT die ondersteunend zijn aan het onderwijs.

Ik studeerde Nederlandse taal en cultuur, vanwege mijn fascinatie voor taal. Ik had beter taalwetenschap kunnen studeren, maar dat was niet in mij opgekomen. Mijn interesse was vooral in hoe we ons een taal eigen maken, en waarom dat soms beter gaat en soms minder goed. Na afronding van mijn bachelor ging ik dan ook in die richting verder. Ik ging het brein en haar vermogen tot fantastische dingen bestuderen in de research master cognitive neuroscience, met als specialisatie taal en het brein. En daar ontdekte ik dat het brein een ongelooflijk interessant ‘ding’ is. Ik kwam daar toen pas achter, velen wisten dit al langer. Dus dat was niet echt een ontdekking. Ik wilde meer leren over taal, de hersenen en vooral over het leren van taal. Vanuit die interesse kwam ik terecht bij pedagogiek en onderwijskunde om daar mijn promotieonderzoek naar beginnende lezers te starten.

En toen gebeurde het! Al mijn interesses kwamen bijeen. Na tig artikelen te hebben gelezen en een beetje een beeld te krijgen van hoe kinderen leren lezen en waar het soms iets moeilijker verloopt, ging ik ICT toevoegen aan onderwijs. Ik ging een app ontwikkelen om kinderen te ondersteunen bij het leren lezen. Gewoon een spelletje op een tablet om bepaalde dingen te stimuleren bij kinderen die moeite hadden met lezen. Het plezier in de ogen van die kinderen zal me altijd bijblijven. Niet alleen tijdens het ‘gamen’, maar ook vooral daarna, als ze tijdens een ’toetsmoment’ veel vlotter door de woordenlijsten gingen dan daarvoor. Wat een kleine interventie al wel niet teweeg kan brengen.

En wat dat ‘ik geloof in goed onderwijs’ dan betekent weet ik ook nog niet echt. Wel dat ik dat doe, dat geloven, en wel dat goed onderwijs belangrijk is, maar er is wat mijn betreft geen eenduidige definitie voor goed onderwijs. In elke situatie is dit anders en voor elke leerling is goed onderwijs anders. Misschien kom ik dan toch op een definitie van goed onderwijs: als het onderwijs betreft wat op het juiste moment komt, op de juiste manier, passend bij de lerende. Hoewel klassikaal frontaal lesgeven daar wellicht per definitie niet onder valt (zenden voor een groep van 30 of meer studenten), kan dat in sommige gevallen wel de beste oplossing zijn. Behalve dat ik in goed onderwijs geloof, geloof ik er namelijk ook in dat de mensen die werkzaam zijn in het onderwijs, hun studenten ook het beste willen geven.

Over ICT

Ik schreef het hierboven al, ICT is alomtegenwoordig. De jongste generatie kan zich geen leven zonder meer voorstellen. En hoewel ik mijn eerste levensjaren nog zonder computer doorbracht, kan ook ik nu niet meer zonder. De mensen die nog weten hoe hun werk was ‘voor’ de komst van de computer, worden steeds schaarser.

Maar ‘de computer’ als vervanger van de typmachine en het archief is een verandering an sich. In de loop der jaren kwamen er op scholen ook steeds meer computers beschikbaar. Er waren op een gegeven moment basisscholen waarin in elke klas een computer stond! Dat was destijds echt state-of-the-art.

Hoewel ik hier geen historisch artikel wil schrijven, vind ik het wel belangrijk om mee te geven dat er in de afgelopen 10 jaar (sinds 2012) ontzettend veel veranderd is op dit vlak. In mijn onderzoeksvoorstel (anno 2010) werd er nog beschreven dat we in ons project een Cd-rom gingen maken met een leesinterventie. In 2012 begonnen we met het ontwikkelen en werd al snel duidelijk dat het een tabletapplicatie zou worden. Voor de onderzoeken waren we echter nog wel genoodzaakt om zelf een tablet mee te nemen naar de scholen. In datzelfde jaar werd er voorzichtig begonnen met andere tabletapplicaties en hele platformen. Met de nodige weerstand.

De kracht van ICT in onderwijs volgens mij

Zoals ik al zei is drie een mooi getal, daarom hier een opsomming van drie:

• Herhaling. Herhaling is belangrijk wanneer je iets wil leren. Als we kijken naar herhaling wat betreft instructie en feedback richting de lerende, is ICT echt fantastisch. Het is onvermoeibaar wanneer je iets niet begrijpt, het biedt de mogelijkheid om het keer op keer uit te leggen, op de manier die het beste bij je past. Denk bijvoorbeeld aan YouTube en een video die je uitlegt hoe je een fietsband moet plakken. Je kunt hem keer op keer bekijken, pauzeren, terugspoelen. Je kunt ondertitels toevoegen als je liever leest dan luistert. Je kunt verder zoeken naar een filmpje over een mountainbike-band als dat beter bij je past. Je kunt zoeken naar een video in het Pools of elke willekeurige andere taal. Je kunt het op je telefoon bekijken, in de buurt van je fiets. Je kunt het filmpje doorsturen naar iemand die het misschien voor jou wil doen. Je kunt het ’s nachts bekijken, en na vijf weken als je wéér een lekke band hebt. Een docent is ook fantastisch, maar die kan dit niet.
• Voortgang. Niet iedere leerling of student gaat even hard. Niet iedere leerling of student heeft evenveel herhaling nodig. Met behulp van ICT (bijvoorbeeld een adaptief platform) is het niet alleen mogelijk om deze voortgang te monitoren (voor de docent) maar ook om het aanbod daarop toe te spitsen. Daarnaast kunnen student en docent ook bijsturen waar en indien nodig.
• Data en koppelingen. Hoe complexer de systemen worden, hoe meer data er wordt gegenereerd en opgeslagen. Daarnaast is het ook belangrijk dat de verschillende systemen met elkaar communiceren. Je wil immers niet de studentnummers in alle afzonderlijke systemen invoeren, je wil dat een keer doen, en dan wil je die data koppelen. Hoe dat technisch allemaal werkt, dat weet ik niet. Maar dat (of als) het werkt, is (het) prachtig. Nu vind ik niet dat leerlingen of studenten nummers zijn. Maar we willen toch allemaal hetgeen dat het beste bij ons past? We willen allemaal geen lessen volgen die we allang snappen, niet begrijpen, of nooit nodig zullen hebben. Het juist combineren van data maakt dat mogelijk.

Flexibiliseren

Dus we hebben nu Karly, we hebben onderwijs en we hebben ICT. Wat heeft dit alles te maken met flexibiliseren? Goede vraag, al zeg ik het zelf. Op deze pagina ga ik uitzoeken wat flexibiliseren precies inhoudt. Ik richt me daarbij niet op steeds flexibeler worden buiten de onderwijscontext. In de basis zijn er steeds meer scholen op zoek naar manieren om onderwijs toe te spitsen op elke leerling als individu. Adaptieve leerplatformen zijn een oplossing in die richting. Echter, die worden nog steeds veelal binnen klassen toegepast. En die zorgen ervoor dat veel leren ook digitaal plaatsvindt. Voor vakken zoals rekenen op de basisschool is dat goed te doen. Maar hoe zit dat voor lassen? Of voor gymnastiek? Ook voor die vakken is er bij lerenden (en instellingen) wel behoefte aan differentiatie, gepersonaliseerd leren en flexibilisering. Om dat te realiseren moet er gekeken worden naar de organisatie van onderwijs. En naar de onderwijskundige grond van de uitspraak dat die behoefte er is. In welke mate flexibel? Op welke manier gepersonaliseerd? Organisatorisch gezien is ICT opnieuw onmisbaar. Om alle verschillende alternatieven te bekijken en uit te werken moet er veel met data gewerkt worden. Onderwijskundig is het belangrijk om naar zaken als voortgang en herhaling te kijken. In hoeverre kun je nog spreken van een diploma voor een bepaalde opleiding als je ieder een eigen traject hebt gevolgd?

Over jou

Ja jij, de lezer. Ik hoop dat je samen met mij kritisch bent. Op wat ik schrijf, en op wat er om je heen gebeurt. Ik hoop dat je vragen zoals hierboven stelt en blijft stellen. Ik wil samen met jou onderzoeken wat flexibiliseren van onderwijs was, is en kan worden. Wat flexibiliseren kan brengen en wat het kan wegnemen. Misschien leest niemand dit ooit, je weet het niet. Maar mocht jij dit lezen en een vraag hebben over flexibilisering of een discussie willen starten, doe dat dan in de reacties hieronder. Alvast bedankt voor je bijdrage!